Magof Yu' Ni Finatto-mu! Maila Hålum Yan Ilao Håfa Guaha Guini!!!

Ai ya siña mohon hu ufresi hao gimen pat nengkanu'. Puedi ti un hinalang ya sumåga hao un råtu.
Put Fabot bibira hao tåtte guini mågi ya un bisisita yu' sessu sa' yahu ma bisita!!!



Saturday, October 19, 2013

Akudi i Famagu'onta

Håfa Adai,

Kulan la åpmam ti manuge' yu' guini no? Dispensa yu' lao meggai yu' yan i familiåku tinane' måmi guini gi halacha ni maloffan na tiempu. In dingu Fort Hood, Texas ya man gaige ham guini giya Bremerton, Washington sa' umeskuekuela yu' ta'lu gi University of Washington School of Law guini giya Seattle, Washington. Gaige yu' gi prugråman LL.M. osino Masters of Law, i sigundu yan tatkilu' na klåsin "law degree."

Meggai lokkue susedimentun måmi ya hana' fan hassu yu' sen tådung. Guaha siha entri mismu parentis måmi yan man gachung måmi, man ma susedi ira yan prublema ni måttu fehman na chinatsaga. Na' maåsi' yan gråbi na leksiun.

I prublema siha sigun un na'bubu na asuntu: binenu' - kumeke ileku kontra i lai na åmut, osino "illegal drugs." Ha yayamak i lina'la' yan i familia esti na gå'ga'. Ha na kaduduku ilun taotao. Ha distrotrosa i tataotao. Todu i tiempu dimålas i finakpo'ña yan humuyongña esti na båban bishu.

Hu faisen maisa yu' ya hu gef hasuyi ahåftaimanu i taotao na man kinekeni' ni binenu? Håfa na ma disidi na parao ma chagi esti na isao. Gi magåhit, gof na'ma'ñao yan gof na' barotu esti na asuntu.

Itmås prisisu na kuestiona buenti: Haftaimanu bai hu prutehi i famagu'on hu kontra esti na isao gå'ga'?


Hunggan prisisu esti na kuestiona, lao ti libiånu lokkue esti na kuestiona ma oppi. Hu såsånga esti ginen i susedimentoku disdiki annai påtgun yu', ya gi duråntin dumångkuloku, ya gi ikspiriånsiåku gi annai macho'chu' yu' gi Dipåtamentun Polisian Guåhån, yan abugao gi U.S. Army.

Disdiki siña yu' man hassu tåtti gi kinahulo'hu, man manunupa sigariyu yan marihuana i taotao siha gi hålum guma' måmi. Ya ti ennao ha'. Gi annai in dingu i Islan Guåhån ya man man hanao ham ya man mañåga ham giya Long Beach, California, hu li'e lokkue siha iman tihuhu yan tihahu man ma u'u'sa "crack cocaine" yan "heroin." Pues annai pumulisman yu' giya Guåhån, hu li'e' annai hinatmi i islåta ni "crystal methamphetamines," osino "ice." Gi tiempoku umabugao yu' gi Army, meggai siha na sendålu man man totokka ni "ecstasy" yan i "spice" na binenu. Disdiki annai påtgun yu' todu esti gaige gi uriya, lao tåtnai hu chagi. Tåtnai malago' yu'. Ti hu tunggu' sa' håfa, lao hu tunggu' na ti para guåhu.

Ti hu tunggu' ya ti siña hu oppi sa' håfa na guaha taotao machocho'gui esti yan håfa na guaha siha ti machocho'gui. Hu tunggu' un familia ni i dos mañaina ti man gigimen sitbesa, ti manunupa sigariyu, ya ti ma u'u'sa ni håfa na klåsin binenu. Lamitå gi famagu'on niha man manunupa sigariyu, lamitå sa' åhi'. Hu tunggu' taotao siha ni man gef malåti' yan man gefsaga lao man kineni'. Hu tunggu' taotao siha ni man gaige gi chinatsaga na bånda yan ti mana' funhåyan i iskuelan niha, lao ti ma u'u'sa binenu.

Pues håfa muna'fan gai iyu taotao gi fino' Englis prubleman "substance abuse" osino "addiction?" Sa' ta tunggo na ti sigun i mañainata yan ti sigun minalåte'ta. Ti hu tunggu' i dinanchi na rispuestasion. Lao esti ha' bai hu sångan: Akudi i famagu'onta. Fa'nåhgui yan adingåyi siha put i binaban "substance abuse" yan "addiction."

Estagui' in cheche'gui ni famagu'on måmi. In fanunu'i siha ihemplu siha ginen i chinatsaga yan susedimentun i mismu parentis måmi yan man atunggu'måmi. Guaha siha ni man ma popongli gi hålum trupunåt, guaha man mañåsaga på'gu huyong gi chalan sa' man manailiheng, guaha siha man ma yamak i familian-niha yan sumen dimålas esta lina'la-niha, yan guaha siha man måtai sa' man pinino' ni otru taotao sa' man didibi salåpe' put i binenu, osino metgut pat mampus applacha' i binenu ya ennao na man pininu'.

Ti in nå'nå'na' maseha chatpagu'. Lao gof imputånti lokkue, ti in disesecha håfa bidan niniha. In gegef adahi håfa siha tinane'niniha yan bishun-niniha. Ti ileleku na yanggin un adingåyi yan un adahi i famagu'on na garunteha na ti ufan lachi, lao yanggin un cho'gui, maolekña i chånsa na ufan tunas mo'na gi kareran-niha. Håfa Mohon?